Tijdens de boekenbeurs in Antwerpen, afgelopen jaar, viel mijn oog op volgend 'prachtig' prentenboek: 'Zwerveling' van 'debutant' Peter van den Ende. Een woordenloos zwart-wit prentenboek met een grote vertelkracht. De tekenaar heeft er ruim drie jaar voor nodig gehad, maar het eindresultaat is er dan ook naar. Hij haalde zijn inspiratie voor dit project bij de oude gravures uit een boek van ontdekkingsreiziger Jules Verne, dat hij op school leerde kennen. Jaren later tikte hij het op de kop in boekhandel de Slegte.
Het verhaal begint met een beeld van een reusachtig schip waarop enkele mensen een papieren bootje vouwen (op mensengrootte), en dit vervolgens de wijde wereld in sturen. Maar... de gevaren en geheimen van de oceaan zijn eindeloos! Onderweg komt het bootje dan ook heel wat (bizarre) situaties tegen. Het concept doet mij een beetje denken aan 'Het tinnen soldaatje', maar dit is van een heel andere orde.
Van oorsprong is Peter van den Ende geen illustrator, maar een bioloog die op de Kaaimaneilanden heeft gewoond en gewerkt. De prenten zijn zéér zorgvuldig en minutieus uitgewerkt. Door middel van een pennetje en zwarte Oost-Indische inkt worden allerlei soorten ultrafijne lijntjes, (uitgespaarde) bolletjes en rondjes gezet om structuur, diepte en ruimtelijkheid aan te brengen in de tekeningen. Dit is zeer duidelijk merkbaar bij de talloze, repetitieve golfjes van de oceaan. Dikke lijnen worden tegenover fijne lijnen gezet om maximale diepte in het beeld te krijgen. Het doet mij een beetje denken aan Bridget Riley of M. S. Escher, vanwege het herhalende patroon.
Sommige beelden zijn realistisch weergegeven terwijl andere eerder dromerig en surrealistisch uitgewerkt zijn, bevolkt door allerlei monsters en demonen. Er komen ook stinkende fabrieken in voor. De vuile rook staat symbool voor de luchtvervuiling. In die zin vormt het boek een aanklacht tegen de milieuproblematiek.
Vooral de manier waarop de tekenaar met perspectief speelt, geeft deze prenten enorm veel diepte en maakt het bladeren altijd een verrassende ervaring. Soms wordt het bootje groot afgebeeld, dan weer piepklein tegenover een reuzegroot ijsblok, om de nietigheid van het bestaan uit te drukken. In elk geval lijkt het bootje altijd ondergeschikt ten opzichte van de omgeving, die constant de hoofdrol opeist. Soms ligt de horizonlijn (heel) hoog, dan weer laag. Soms is er héél veel te zien, op andere pagina's een wijds panorama met een minuscuul bootje.
De pagina's van het mangrovebos (*zie de laatste afbeelding) zijn zeer fraai. Er is ook een pagina bevolkt door kwallen, een aardig staaltje van 'lijnenwerk'. Ik ben ook een fan van de 'nachtelijke' pagina's, en vooral die van het noorderlicht (*zie afbeelding hieronder). Uit een interview blijkt dat de auteur veel 's nachts ging duiken, dus vandaar die indrukwekkend gedetailleerde, rijkelijke onderwatertekeningen vol koraalriffen die verbeelden 'hoe de wereld er zou moeten uitzien'. Helaas steekt de vervuiling meer en meer de kop op...
In elk opzicht een intrigerend boek, dat bovendien kindvriendelijk is. Misschien geen slecht idee voor onder de kerstboom? Prachtig debuut!
noorderlicht
Geen opmerkingen:
Een reactie posten