"Ik wil beelden maken die nog niet gezien zijn, en volstrekt mijn eigen stempel drukken als graficus en illustrator."


zondag 12 april 2015

Trio van tentoonstellingen

We hebben er héél lang op moeten wachten, maar eindelijk was het langverwachte lentezonnetje daar. Meestal trekken de meeste mensen dan naar de zee of het water. Maar op deze eerste zonovergoten dag, midden in de paasvakantie, maakte ik er een culturele trip van naar enkele musea. Immers, de zon krijgen we nog meer dan genoeg te zien.

Jaarlijks bezoek ik de stad Brussel, maar deze keer besloot ik er een combireis van te maken en trok nog verder naar het stadje Waalse La Louvière, gelegen in de bosrijke, provincie Namen.
Er stonden vandaag drie tentoonstellingen op mijn programma, en ik heb ze alle drie naar behoren kunnen afwerken - mét marge. Om het voor mijzelf nog interessanter te maken, koos ik voor drie verschillende disciplines: schilderkunst, fotografie en grafiek.

Mijn intuïtie heeft mij niets voorgelogen, want op de trein naar Brussel was het rustig. Het zonnetje kwam piepen aan een staalblauwe hemel. Alles wees erop dat dit een stralende dag zou worden. Ik zat vrijwel alleen in de wagon, met even verder drie mondige dames en twee kinderen. Zij kozen, zoals velen, voor een dagje naar de zee gingen (met een omweg via Brussel-Noord).
In het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten vond een retrospectieve plaats van het werk van de Russische schilder Marc Chagall, met ruim 300 schilderijen. Dankzij mijn lerarenkaart (die ik dit jaar wist te bemachtigen door een 'ultrakorte' vervanging te mogen doen in het onderwijs) kreeg ik bij iedere tentoonstelling maar liefst 50 % korting. Nu ja, als reserve had ik ook nog mijn lidkaart van de plaatselijke academie. :)
Hoewel ik dacht in alle rust te kunnen rondwandelen, was het verrassend druk in dit museum. Chagall was voor mij misschien wel de beste tentoonstelling van de drie. Ik werd echt meegenomen in zijn schilderijen, maar bovenal ondergedompeld in zijn magische coloriet. Ik kon meteen alle invloeden in zijn werk thuisbrengen: kubisme, fauvisme, surrealisme...
Andermaal moest ik onderkennen dat men een 'grootmeester' in zijn vak steeds kan onderscheiden van de middelmaat. Vaak ligt dat niet eens aan het métier of de keuze van het onderwerp, maar heel vaak ook aan de manier waarop het onderwerp gepenseeld is, de wijze waarop de toetsen zijn gezet. Het ene werk deed mij al meer stilstaan dan het andere, maar ik heb geen enkele keer kunnen zeggen: "dit kan iemand anders ook".
Wat mij frappeert aan het werk van Chagall is zijn gedurfde kleurkeuze. Hij kan, bijvoorbeeld, binnen het palet dat enkel bestaat uit schakeringen van groen, een hele leefwereld tevoorschijn toveren. Hij laat zich pas echt kennen in de kunstwerken die gestoeld zijn op zijn verbeeldingskracht.

Deze tentoonstelling toont de verschillende fases in zijn leven, waarin onderwerpen als religie (hij was zelf een Jood en Christus aan het kruis komt veelvuldig voor), en Parijs (de Eifeltoren) aan bod komen.
Een andere prominent, en voor mij zéér interessant aspect van zijn oeuvre, vormen de ontwerptekeningen die hij maakte voor het theater. Hij maakte bijvoorbeeld de schildering van het plafond van de Opéra Garnier in Parijs. Hiervoor maakte hij reeksen snelle potloodtekeningen. In zijn latere werk begon hij meer te experimenteren met de collagetechniek. Hij verwerkte stukjes stof en papier als prominente elementen in zijn beelden. Dit beeld vormde dan de aanleiding voor de uitwerking van een identiek, definitief schilderij op groot formaat. De resultaten kwamen, andermaal, erg poëtisch en dromerig over. Ze zouden zeker en vast passen bij een gedichtenreeks!

Ik heb opgemerkt dat hij op steeds groter formaat begon te schilderen naarmate de jaren vorderden. Er was ook een werk te bezichtigen dat omgekeerd gesigneerd was. Dit was een kantelmoment, en sindsdien ging Chagall ook bewust experimenteren met perspectief en schilderde hij omgekeerde huizen.
Tot slot waren er ook een set kostuums te zien. In zekere zin was hij dus ook een modeontwerper. Bij het verlaten van de tentoonstelling werd ik in nog aangenaam verrast door een twintigtal grafische tekeningen aan de muur. Het ging om een reeks *droge naalden (*techniek waarbij met een scherpe naald uit metaal of koper lijnen worden gekrast die later met inkt worden afgedrukt op een drager en zo een afdruk weergeven), dus wéér een ander aspect van de kunstenaar. Zoals ik al eerder zei: een echte kunstenaar moet veelzijdig kunnen zijn!

Op een boogscheut daar vandaan ligt het BOZAR of Paleis voor Schone Kunsten. Daar liep de tentoonstelling: 'Faces Then, Faces Now'. Aangezien ik portret graag als onderwerp gebruik in mijn werk, wilde ik heel graag een kijkje komen nemen. Ik bezocht enkel het luik 'Faces Now'. Vanaf de jaren 90 werd de Europese portretkunst meer toegespitst op de 'gewone man'. Voordien werden portretten vooral genomen voor officiële gelegenheden en dan vooral van voorname personen zoals vorsten. Tegenwoordig gaat men op zoek naar de grenzen tussen publiek en privé, en trekt men alle registers open, tot de grens met het toelaatbare.
31 bekende fotografen vertellen hier hun verhaal, waaronder Anton Corbijn, Rineke Dijkstra, Boris Michailov, Thomas Ruff, Juergen Teller of Stephan Vanfleteren.
Wat mij (bijvoorbeeld) aangreep was een reeks portretten van Russische kinderen die uitdagend voor de lens moesten poseren. Het is een verwijzing naar de situatie in de Oostbloklanden vlak na de val van de muur, maar erg aangrijpend. Voor één van de meest aangrijpende beelden tekende Stephan Vanfleteren, die een foto heeft gemaakt van Jan Hoet op zijn sterfbed. En zo zijn er nog ontelbare voorbeelden die ik zou kunnen aanhalen...

Ik kan erg genieten van foto's, omwille van de directheid van het beelden en de onvermijdelijke gevoelens die ze daar onmiddellijk bij oproepen. Een bepaalde fotograaf doet mij niets ("dat kan iemand anders best ook"), terwijl een andere mij juist helemaal meeneemt in zijn of haar verhaal. De hamvraag is steeds: komt de boodschap wel goed over?
Ik heb enorm genoten van deze fototentoonstelling, omdat ze mij heel wat nieuwe inspiratie heeft gegeven. Je leert met andere ogen kijken naar de wereld, door de ogen van een ander. Het blijft mij verbazen dat een geniale foto 'af' kán zijn, en dat moment komt wanneer elk element perfect in balans is. Dit gegeven 'voel' je als toeschouwer, en dat raakt je soms... Of zoals Stephan Vanfleteren het verwoordde in een interview: "Je máákt een portret. En dan bedoel ik echt zoals een beeldhouwer kapt en draait en afwerkt doe ik dat vaak ook met gezichten: een beetje naar links, kijk naar hier, kijk naar mij..."
Ik moet in de toekomst beslist nog meer fototentoonstellingen gaan bekijken!

Na een verkwikkende lunch in een restaurant in Brussel, reisde ik verder naar La Louvière. Het museum Centre de la Gravure et de l'image imprimée bevindt zich op een boogscheut van het station. Het plein vlakbij het museum was bevolkt door dagjestoeristen die zaten te genieten van een drankje onder een stralende middagzon.
'Luc Tuymans - Suspended' Grafisch werk (1989-2015)'  legt de focus op het grafisch oeuvre van deze hedendaagse kunstenaar en schilder. Sinds de jaren 80 is Tuymans bezig met Grafiek, als verlengde van zijn schilderkunst. Hij laat zich hier bijstaan door meesterdrukkers.

Het museum herbergt werkelijk een prachtige inkom- én  tentoonstellingsruimte, die bestaat uit het gelijkvloers en drie mooie bovenverdiepingen. Er was in hoofdzaak zeefdruk en lithografie te zien, naast een beperkter aanbod aan monotypes en andere grafische technieken zoals aquatint.
Het feit dat hij gebruik maakt van diverse dragers en ondergronden, zoals bijvoorbeeld behangpapier en glas, verleent een heel nieuwe dimensie aan zijn werk.  
Luc Tuymans is een kunstenaar die zich vaak laat inspireren door films. Voor de voorbereiding van zijn eigen werk maakt hij vaak gebruik van videostills en/of foto's. Die fotografeert hij met een polaroidcamera, waardoor het beeld een andere (eerder wazige) vorm krijgt. op basis hiervan maakt hij dan een schilderij.
Om een voorbeeld te geven, zijn werk 'Pigeons'. Hij heeft hiervoor de pupillen van de vogels uitvergroot en geschilderd op groot formaat. Intrigerend vind ik het feit dat hij zijn beeldmateriaal zorgvuldig analyseert tot de essentie, en zo tot een volledig nieuw, minimalistisch beeld komt. Een treffend voorbeeld hiervan is de reeks waarin hij een porseleinen kopje van bovenuit heeft geschilderd, of tenminste dat wat er van overblijft na het overleven van enkele media om tot dit eindresultaat te kunnen komen.
Er waren ook andere zaken te zien, zoals een gedichtenbundel (met grafisch werk van Luc Tuymans), een boekcover en een samenwerkingsproject, 'Silence', met modeontwerper Walter Van Beirendonck.
Luc Tuymans wordt onder vuur genomen omdat hij beschuldigd wordt van plagiaat. Wat mij betreft mag dit gerust met een korrel zout genomen worden. Na het zien van deze fraaie tentoonstelling neem ik mij petje af voor deze kunstenaar, omdat hij in mijn ogen wel degelijk bewezen heeft over een geheel eigen zienswijze te beschikken. Dit te vertalen via verschillende media en verschillende materialen maakt hem in mijn ogen alleen maar authentieker. En trouwens, welke kunstenaar heeft er thuis nu geen mappen met foto's liggen als basismateriaal? Het belangrijkste is vooral wat je ermee doet, én dat je het beeld vertaalt naar een nieuw gegeven dat er eerder nog niet was. Punt, einde verhaal. :)

affiche 'Retrospectieve Chagall' in het Museum voor Schone Kunsten te Brussel


mooie, sierlijke kader, een vroeg werk van Chagall, maar zijn coloriet is hier al erg uitgesproken

een reeks schetsen voor kostuumontwerpen, merk de spontane en vluchtige potloodtekeningen op


'De Eifeltoren'
een interessante reeks van dezelfde opeenvolgende beelden

ontwerpen voor de schildering van het plafond van de Opéra Garnier in Parijs

het dominerende en dwingende rood dwingt je als kijker die kant op te kijken!

dit mooie zwart-wit werkje viel mij meteen op, en het vormt haast een uitzondering in het kleurrijke oeuvre van de kunstenaar


detail uit een schilderij, om de penseelvoering van de kunstenaar toe te lichten

klein collagewerkje uit zijn latere jaren

schilderij op groot formaat, dat gemaakt is op basis van een collage

modeontwerpen van Chagall

modeontwerpen van Chagall

grafisch werkje

fototentoonstelling 'Faces Now' in het BOZAR Brussel

fototentoonstelling 'Faces Now' in het BOZAR Brussel

fototentoonstelling 'Faces Now' in het BOZAR Brussel

Het museum Centre de la Gravure et de l'image imprimée in La Louvière, Wallonië, boekenplank

Het museum Centre de la Gravure et de l'image imprimée in La Louvière, Wallonië, mooie inkomhal


tentoonstelling 'Luc Tuymans - Suspended' Grafisch werk (1989-2015)' 


ruimte op het gelijkvloers, 'Le Verdict'


...of hoe de verhoudingen tussen beeld en omkadering soms heel bepalend zijn en een duidelijke dialoog met elkaar kunnen hebben

'Prague. Refribell. Harbours. Waterloo. Nautilus.'

'The conversation', of hoe het dagelijks leven ook tot onderwerp kan leiden

'Silence', samenwerkingsproject met modeontwerper Walter Van Beirendonck

'The Rumour', met de duif als onderwerp

links in beeld: 'The Temple', een reeks bestaande uit 8 aquatinten


'Pigeons', een reeks schilderijen met als onderwerp een close-up van de pupillen van duiven

vrijdag 3 april 2015

Print Art Fair 2015

Een primeur voor mij, want voor de eerste maal bracht ik een bezoek bracht aan het Frans Masereel Centrum in Kasterlee. Daar vond reeds de vierde editie plaats van de Print Art Fair.
Op de affiche prijkte ook een oude bekende, dus des te meer een goede reden om eens een keer af te zakken naar hét mekka van de grafische kunst. Bovendien raakte bij het reclame maken bekend dat één van mijn medecursisten van de academie van Turnhout ook aanwezig zou zijn om een schoolproject voor te stellen. Hiervoor verkochten zijn ter plekke werken van Jef Geys voor het goede doel.

De Print Art Fair was een compleet nieuwe ervaring voor mij. Het vormde een cross-over tussen een beurs, tentoonstelling en een markt. Er vonden op gepaste tijden ook interviews, performances en boekpresentaties plaats.
De ondertitel van de affiche luidde: 'Zelden ontgaat verbeelding haar eerste druk'. Dertig geselecteerde kunstenaars kregen op deze manier de kans om hier met hun kunst naar buiten te treden. Ze presenteerden en/of verkochten hier hun drukwerk (want de nadruk ligt op prints).

Dit jaar was er een speciale tentoonstelling van Manor Grunewald en Dirk Elst: 'What's the trick Rennie?'. Manor presenteerde voor deze gelegenheid een reeks schilderijen die geïnspireerd waren op foto's van gerechten uit oude kookboeken. Hierbij maakte Dirk Elst de begeleidende tekst, in de vorm van een filmscript.

Het museum is vredig gelegen in de Kempense bossen. Als je door de ramen kijkt, overvalt je een zekere rust. Er was veel volk aanwezig, en de verscheidenheid in disciplines was zeer divers. Sommige kunstenaars verkochten boekjes, andere dan weer prints. Er lagen prints keurig op een grote hoop gestapeld, maar dit nodigde niet meteen uit om ze allemaal door te nemen. Als bezoeker moest je soms toch een drempel over, en vaak was het niet helemaal duidelijk of iets al dan niet te koop is.

Het is verder ook interessant om weten dat het museum een speciaal 'Artist in Residence Programma' heeft. Als grafisch kunstenaar moet je je hiervoor inschrijven, en u kan kiezen uit vier soorten residenties. Er zijn verschillende ateliers ter beschikking om binnen een specifieke discipline een project uit te werken. Zo kan u kiezen uit een digitaal atelier, litho atelier, hoogdruk atelier, zeefdruk atelier en een diepdruk atelier. Alle informatie kan u vinden op de website: http://www.fransmasereelcentrum.be.

Wie weet zal ik mij, als grafieker in opleiding, ooit inschrijven voor dat ene, allesomvattende project. Het was in ieder geval fijn om al dat moois te bekijken, kleine gesprekken te voeren en bovenal een ruime blik te tonen. Uiteindelijk is het een soort 'ontmoetingsplaats'. Dankzij mijn fototoestel heb ik alvast een geheugensteuntje binnen handbereik!

de ronde ruimte van het Frans Masereel Centrum doet mij denken aan de binnenkant van een ruimteschip

dat boekje komt mij bekend voor...



zeefdrukken

een oude bekende!

wondermooie monotypes


kleine etsplaatjes met elkaar gecombineerd


Jaarthema 'Vriendschap': resultaten semester twee

De tijd is weer voorbij gevlogen, maar zoals steeds sta ik paraat met mijn beknopte fotoverslag van de tekenschool Vorselaar.

Wij zijn het jaar 2015 alvast goed gestart door een bezoek te brengen aan de tentoonstelling 'Vorsselaer in den Grooten Oorlog'. Deze expositie werd georganiseerd door de gemeente Vorselaar, en het was voor onze leerlingen een unieke gelegenheid om meer te weten te komen over hoe het leven op het platteland er honderd jaar geleden uitzag, ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Naast beeldmateriaal, foto's en objecten waren er ook plattegronden en kaarten te zien.
 Met hun schetsboekjes gewapend, en enkele pittige vragen van de twee juffen, gingen onze leerlingen in groepjes op onderzoek uit in de ruimte. Het werd een bijzondere speurtocht, en hun schetsboekjes vormen een prima beeldend verslag van hun scherpe observaties. Het tweede gedeelte van hun schetsboekjes wordt gereserveerd voor de jaarlijkse WAKtentoonstelling in april.

Onze leerlingen mochten ook een portret van maken van hun grote idool, en voor de opdracht rond Carnaval creëerden zij een masker naar keuze. Hiervoor maakten zij gebruik van gekleurde stukjes crêpepapier. Door deze te knippen en te plakken op een donker of zwarte ondergrond, worden er kleurrijke resultaten gerealiseerd.
Daarnaast ontwierpen zij briefpapier met hun vingerafdrukken, en vooral héél veel fantasie. Voor liefdesbrieven was het voor sommigen nog iets te vroeg, maar mama of papa verrassen met een originele attentie zat er zeker en vast in.

Voor onze tweedelige kleiopdracht zijn we het gaan zoeken in het verre Indië, het land van de specerijen en felle, exotische kleuren. Onze leerlingen maakten kennis met de Indische olifant. Deze olifanten worden in het land ter plekke ingezet om ceremonies op te luisteren. Hiervoor worden de olifanten feestelijk beschilderd en opgemaakt, zelfs hun nagels worden gelakt. Allemaal worden ze voorzien van een kleurrijk dekentje.
Onze leerlingen bestudeerden eerst de anatomie van een olifant, om vervolgens hun eigen versie, zittend of staand, te verwezenlijken. Naar de presentatie toe hebben ze ook een dekentje geweven uit gekleurd papier, en dit beplakt met nepedelstenen. Dit zal gebruikt worden als tapijt én dekentje voor op de rug van de olifant.
Op nu naar de laatste fase van het schooljaar, en daar hoort ook nog een spannende buitentekenles bij.

thema les negen: 'bezoek tentoonstelling 'Vorsselaer in den Grooten Oorlog'

thema les negen: 'bezoek tentoonstelling 'Vorsselaer in den Grooten Oorlog', de leerlingen bestuderen de foto's en voorwerpen en hun schetsboek vormt de neerslag van deze observaties

thema les negen: 'bezoek tentoonstelling 'Vorsselaer in den Grooten Oorlog' 

thema les elf: 'Portrettekenen - idolen en held(in)en', als dit Mickey Mouse niet is :)

thema les elf: 'Portrettekenen - idolen en held(in)en'

thema les twaalf: 'Carnaval + Valentijn = maskers en liefdesbrieven'

thema les twaalf: 'Carnaval + Valentijn = maskers en liefdesbrieven'

thema les twaalf: 'Carnaval + Valentijn = maskers en liefdesbrieven'

thema les twaalf: 'Carnaval + Valentijn = maskers en liefdesbrieven'

thema les dertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten boetseren uit klei'

thema les dertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten boetseren uit klei'

thema les dertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten boetseren uit klei'

thema les dertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten boetseren uit klei', evaluatie van de werkjes

thema les dertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten boetseren uit klei'

thema les veertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten afwerken, schilderen en versieren + papieren dekentje en tapijt weven', nagellak mag niet ontbreken

thema les veertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten afwerken, schilderen en versieren + papieren dekentje en tapijt weven'

thema les veertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten afwerken, schilderen en versieren + papieren dekentje en tapijt weven'

thema les veertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten afwerken, schilderen en versieren + papieren dekentje en tapijt weven'

thema les veertien: 'tweeluik ruimtelijk werk - Indische olifanten afwerken, schilderen en versieren + papieren dekentje en tapijt weven', eindevaluatie van de werkjes